In drie stappen naar een datagedreven organisatie – Stap 1: het opstellen van een visie datagedreven werken – Enkele tips van Summiteer Jurre van Gool

De wens om meer datagedreven te gaan werken is niet verwonderlijk. Er is veel data beschikbaar voor organisaties en datagedreven werken leidt tot realisatie van meer toegevoegde waarde. Om echt succesvol datagedreven te werken is het belangrijk dat de hele organisatie hierin meegaat, op basis van een heldere visie datagedreven werken. Hoe stel je een visie datagedreven werken op? Neem in ieder geval deze 3 tips mee.

‍

Datagedreven werken is mensenwerk

Datagedreven werken is nooit het doel. We stellen organisaties vragen als: “Welke toegevoegde waarde wil je hiermee realiseren? Wat levert het op en voor wie?” Summiteer Jurre van Gool heeft expertise op het gebied van datagedreven werken. Wat is zijn visie op dit onderwerp? Hoe draagt Jurre hiermee bij aan het creëren van toegevoegde waarde voor organisaties?

“Organisaties helpen ontwikkelen, mét oog voor gedragsverandering en aandacht voor de mens. Daar is Summiteers in mijn optiek heel goed in! De aandacht voor de mens trekt mij aan in de propositie van Summiteers. Dit vind ik persoonlijk ook heel belangrijk bij organisatietransformaties op het gebied van datagedreven werken. Dáár wordt in mijn ervaring het verschil gemaakt.”

‍

De drie stappen naar een datagedreven organisatie

Als Summiteers organisaties verder helpt ontwikkelen op het gebied van datagedreven werken, identificeren wij hoog over drie logische stappen.

Stap 1: Het opstellen van een visie datagedreven werken. De visie beantwoordt vragen als:

• Waar staan onze klanten over 3 tot 5 jaar? Wat verwachten zij van ons?
• Waar moeten wij dan staan als organisatie over 3 tot 5 jaar?
• Welke toegevoegde waarde willen wij realiseren?
• Welke kansen biedt data (gedreven werken) ons hiervoor?

Stap 2: Het vertalen van de visie naar een strategie datagedreven werken. De strategie geeft onder andere antwoord op vragen als:

• Wat is ons plan om onze visie te realiseren? Dus welke stappen (plateaus) zien wij voor ons? Wat hebben onze mensen nodig om de visie waarheid te kunnen maken?
• Welke randvoorwaarden moeten we hiervoor invullen?
• Wat is de onderlinge samenhang en wanneer doen we wat?

Stap 3: Het uitvoeren van de strategie. De strategie executie geeft invulling aan de vragen:

• Hoe wordt de benodigde organisatietransformatie in gang gezet én gehouden?
• Hoe voeren we regie op de organisatietransformatie en hoe kunnen we bijsturen?
• Hoe passen we de uitvoering in binnen de context van de organisatie en de medewerkers?

In dit artikel geven we drie tips voor stap 1: het opstellen van een visie op datagedreven werken. Tips voor stap 2 en 3 komen in volgende artikelen.

‍

Tip 1: Neem de toegevoegde waarde als uitgangspunt

Tijdens de visievorming is het aanlokkelijk om de blik naar buiten te richten, bijvoorbeeld naar gave datagedreven toepassingen in de markt. Ook kijken organisatie vaak naar nieuwe tools en technologieën. Dit leidt dan tot lekker vage uitspraken als: “Onze concurrenten maken gebruik van Artificial Intelligence! Wij moeten hier dus ook ‘iets’ mee doen. Kunnen we dit niet toepassen op onze processen?”

Deze blik naar buiten is logisch toch? Dit perspectief biedt je namelijk een breed scala aan opties én concrete voorbeelden van waardevolle toepassingen. Handig! Achteraf kijken we dan nog wel hoe dit binnen de eigen organisatie kan worden ingepast. In onze optiek is dit precies de verkeerde volgorde voor het ontwikkelen van een waardevolle visie op datagedreven werken.

Neem je klant als uitgangspunt en kijk vanuit daar naar de toegevoegde waarde voor de eigen organisatie voor de visie op datagedreven werken! Zo zorg je er voor dat de organisatie focust op het realiseren van zoveel mogelijk toegevoegde waarde. Natuurlijk kun je wel inspiratie opdoen uit de markt, of op basis van nieuwe tools en technologieën. Maar dit is niet het startpunt.

Om ervoor te zorgen datje vanuit de toegevoegde waarde voor de eigen organisatie redeneert, kun je tijdens de visievorming de volgende vragen stellen:

• Wat willen onze klanten over 3 tot 5 jaar? Willen ze allemaal hetzelfde?
• Wat betekent dat voor onze propositie?
• Wat is de rol van data hierin?
• Hoe zien we dat in onze organisatie?

En ga hierover vooral de dialoog met je klanten aan. Betrek de medewerkers die direct met klanten in contact zijn. Stel hen de vragen wat relevant is en wat niet. Pas als je dat scherp hebt, is het tijd om eens te gaan kijken wat er buiten allemaal mogelijk is. Breng dat dan bij elkaar.

En last but not least: hoe ingewikkelder en algemener de tekst in je visie document of plaat hoe minder je er aan hebt. Een visie moet inspireren en een mooi vergezicht laten zien maar ook duidelijkheid bieden. Wat wel, wat niet? Durf te kiezen.

‍

Tip 2: Investeer in gezamenlijk begrip

Tijdens de visievorming is het handig als de betrokkenen dezelfde taal spreken. En dat is echtgemakkelijker gezegd dan gedaan. Investeer hierin.

Het is echt een illusie om te denken dat alle medewerkers hetzelfde begrip hebben bij datagedreven werken. De CEO die verantwoordelijk is voor het succes van de organisatie zal zeker een andere voorstelling hebben bij bijvoorbeeld AI of Big Data dan een ontwikkelaar. En andersom ook natuurlijk. Je zult tijdens de visievorming moeten investeren in een gezamenlijk begrip van datagedreven werken binnen de groep waarmee je de visie maakt en de meest voorkomende (container)begrippen.

Dit verschil in begrip ga je niet in één keer overbruggen. Echter, het loont om tijdens de visievorming tijd te investeren in een gezamenlijk basisbegrip van datagedreven werken. Leiders binnen jouw organisatie zullen moeten snappen wat er mogelijk is met data en hoe inzichten uit data toegepast kunnen worden in de organisatie. Probeer het vooral voor jouw organisatie concreet te maken. De ontwikkelaars moeten op hun beurt weer snappen wat de toegevoegde waarde voor de organisatie is. Én hoe de door hen ontwikkelde toepassingen zo goed mogelijk aansluiten.

Om ervoor te zorgen dat er een gezamenlijk begrip ontstaat, kun je tijdens de visievorming denken aan werkvormen als:

• Het presenteren en bediscussiëren van datagedreven toepassingen (demo’s en show cases voor het aanwakkeren van inspiratie);
• Het opstellen van een gezamenlijke definitielijst rondom veel voorkomende begrippen in datagedreven werken. Maak er bijv. ook een quiz van, dat is leuk maar ook erg leerzaam;
• Het actief betrekken van een klankbordgroep vanuit de medewerkers uit de organisatie tijdens het proces van visievorming.

Tip 3: Wees je bewust van risico’s en gevoeligheden

De mogelijkheden van datagedreven werken zijn bijna oneindig. Dit is niet zonder risico’s en gevoeligheden. Neem deze risico’s en gevoeligheden mee in het proces van visievorming. Niet om de visie direct in te kaderen, maar wel om ervoor te zorgen dat de discussies over deze onderwerpen op tijd worden aangezwengeld.

Als organisatie heb je een maatschappelijke (en wettelijke) verantwoordelijkheid om op een ethische wijze om te gaan met data. Formuleer tijdens de ontwikkeling van jouw datagedreven visie een aantal uitgangspunten die richting geven voor het ethisch gebruik van data binnen de organisatie (en werk deze later verder uit in een ethisch kompas).

Voorbeelden waarbij toepassingen leiden tot schending van maatschappelijke waarden en normen zijn er genoeg. Dit heeft enorme impact op de betrokkenen. Iedereen kent de toeslagen affaire binnen de Belastingdienst, waarbij veel mensen onnodig in de financiële problemen kwamen. Dit wil je ten alle tijden voorkomen. Start de discussie over de ethiek van datagedreven werken al tijdens de visievorming.  

Om ervoor te zorgen dat er aandacht is voor de ethische toepassing van datagedreven oplossingen, loont het om in de visievormende fase al met elkaar eens stil te staan bij vragen als;

• Welke (maatschappelijke) verantwoordelijkheid heeft onze organisatie met betrekking tot het gebruik van (inzichten uit) data?
• Wat is ons ethisch kompas op het gebied van datagedreven werken? Hoe gaan we deze ontwikkelen?
• Welke maatschappelijke waarden onderschrijven wij en wat betekent dit voor de visie op datagedreven werken?

Summiteers

We besteden als Summiteers tijd en aandacht aan het goed begrijpen van de klant, organisatie en medewerkers. Alles begint bij een duidelijk beeld vanwaar je als organisatie naartoe wilt en waarom. Wij helpen je met het helder maken van jouw visie op datagedreven werken en helpen deze visie om te zetten in een duidelijke strategie. Met aandacht voor het team, natuurlijk. Want een strategie is zo sterk als degenen die hem dragen. We ondersteunen je bij het maken van een evenwichtig stappenplan op weg naar jouw doel, oftewel een plateauplanning. Als alle plannen zijn uitgewerkt, zetten (en houden) we de verandering in gang. Om zo jouw organisatie in staat te stellen zich verder te ontwikkelen naar een datagedreven organisatie.